Vấn đề thứ 2: Về đoạn văn
a. Đoạn văn gồm nhiều câu văn liên kết chặt chẽ cả về nội dung và hình thức. Đoạn văn nằm giữa hai chỗ chấm xuống dòng. Một đoạn văn nói về một đề tài nhỏ
b. Cấu tạo một đoạn văn :
Khi viết đoạn văn thường có 3 cách: Quy nạp( từ các ý chi tiết, cụ thể nhằm hướng tới ý khái quát; diễn dịch( mở đầu bằng câu chủ đề mang ý nghĩa khái quát, các câu còn lại mang ý nghĩa minh họa); tổng phân hợp - gồm 3 phần
- Câu mở đoạn: Nêu nội dung cần nói đến ( có thể diễn đạt bằng một câu)
- Câu thân đoạn: Các câu làm rõ nội dung câu mở đoạn ( mỗi gợi ý có thế diễn đạt bằng 2-3 câu)
- Câu kết đoạn: Có thể viết một câu tóm lại ý của đoạn hoặc nêu nhận xét, nêu tình cảm, cảm nghĩ , lợi ích …về nội dung đang nói.
Ví dụ: Đoạn văn viết về mẹ lớp 2
Câu mở đoạn: Mẹ em là một phụ nữ thật tuyệt vời.
Các câu thân đoạn: là các câu tả ngoại hình, tính tình, sự chăm sóc gia đình, chăm lo công việc của mẹ.
Câu kết đoạn: Em rất yêu quý mẹ, em hưá chăm ngoan, học tập thật giỏi để không phụ lòng tin yêu của mẹ.
c. Các bước hướng dẫn học sinh viết đoạn văn
- Tìm hiểu yêu cầu đề bài( có thể cho học sinh thảo luận để nắm đề bài)
- Hướng dẫn học sinh làm miệng bằng cách trả lời các câu hỏi gợi ý, sắp xếp các câu hỏi theo trình tự.
- Học sinh nêu hướng làm bài, một số em khá nêu miệng( lớp 2-3)
- Học sinh thực hành làm bài( quy định thời gian, Giúp đỡ kịp thời cho học sinh yếu, khuyến khích được học sinh làm tốt)
- Nhận xét- sữa lỗi ( Học sinh đọc bài – hs khác nhận xét), giáo viên giới thiệu một số bài hay.
d. Những lưu ý khi hướng dẫn học sinh viết đoạn văn
Trong chương trình lớp 2-3 đang chú trọng viết đoạn văn, là tiền đề để lớp 4-5 viết bài văn do đó khi viết đoạn văn cần chú ý một số vấn đề là:
- Các câu trong đoạn văn phải liên kết chặt chẽ với nhau, thể hiện nội dung đã nêu ở câu mở đoạn và sắp xếp theo thứ tự hợp lí tránh trường hợp hợp sinh chỉ liệt kê dựa vào câu hỏi gợi ý.
Ví dụ: Sách TV 2 để viết đoạn văn thường các em dựa vào câu hỏi gợi ý. Do đó giáo viên là người hướng dẫn rèn cách để học sinh chuyển từ các câu trả lời về đoạn văn bằng cách như
+ Mỗi câu hỏi giáo viên có thể cho học sinh diễn đạt từ 2-3 câu
+ Khi viết các câu liền mạch thành đoạn văn từ các câu, giáo vên cần nhắc học sinh có thể thêm vào trước một số câu các từ nối, từ thay thế cho hợp lí.
+ Thường các câu hỏi gợi ý gv cần đưa về đặt câu hỏi cho kiểu câu Ai thế nào?
- Gv cần chuẩn bị một hệ thống câu hỏi rõ ràng.
- Rèn luyện được kĩ năng quan sát cho học sinh
+ Quan sát theo trình tự hợp lí
. Từ xa đến gần
. Từ khái quát đến cụ thể
+ Quan sát tỉ mĩ, những điểm nổi bật để tìm được những đặc điểm riêng, tập tính riêng của sự vật.
- Chú trọng việc thể hiện tình cảm, sáng tạo tự nhiên của học sinh tránh rập khuôn, khuôn mẫu trong đoạn văn.
- Cần chú trọng sủa lỗi kịp thời cho học sinh bằng nhiều hình thức khác nhau để học sinh khắc sâu, ghi nhớ được nội dung.
GV chuyển: Việc nắm được cách viết một đoạn văn thì học sinh dễ dàng thể hiện tốt bài văn.