Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, việc sử dụng cán bộ cần thực hiện tốt bốn nội dung sau:
Thứ nhất, về phát hiện và lựa chọn cán bộ: trong tuyển chọn cán bộ, Người cho rằng không thiên tư, thiên vị, không phân biệt người trong hay người ngoài Đảng mà lựa chọn những người thật sự có đức, có tài. Người căn dặn: “Phong trào giải phóng sôi nổi, nảy nở ra rất nhiều nhân tài ngoài Đảng. Chúng ta không được bỏ rơi họ, xa cách họ. Chúng ta phải thật thà đoàn kết với họ, nâng đỡ họ. Phải thân thiết với họ, gần gũi họ, đem tài năng của họ giúp ích vào cuộc kháng chiến cứu nước”.
Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, việc lựa chọn cán bộ phải căn cứ vào từng thời kỳ cách mạng để thật sự phù hợp với nhiệm vụ chính trị mà cách mạng đặt ra. Theo Người, việc lựa chọn cán bộ phải dựa vào những tiêu chuẩn sau: 1) Những người tỏ ra trung thành và hăng hái trong công việc, trong lúc đấu tranh; 2) Những người liên lạc mật thiết với dân chúng, hiểu biết dân chúng, luôn luôn chú ý tới lợi ích của dân chúng. Như thế thì dân mới tin cậy cán bộ và nhận cán bộ đó là người lãnh đạo của họ; 3) Những người có thể phụ trách và giải quyết các vấn đề, trong những hoàn cảnh khó khăn. Ai sợ phụ trách và không có sáng kiến thì không phải là người lãnh đạo. Người lãnh đạo đúng đắn thì cần phải: khi thất bại không hoang mang, khi thắng lợi không kiêu ngạo, khi thi hành các nghị quyết kiên quyết, gan góc, không sợ khó khăn; 4) Những người luôn luôn giữ kỷ luật”.
Thứ hai, về nghệ thuật dùng cán bộ, Người căn dặn: “khéo dùng cán bộ là phải khéo nâng cao chỗ tốt, khéo sửa chữa chỗ xấu cho họ”, “dùng người như dùng gỗ. Người thợ khéo thì gỗ to, nhỏ, thẳng cong đều tùy chỗ mà dùng được”. Nếu cán bộ mà được sắp xếp đúng sở trường, đúng nghề được đào tạo thì công việc sẽ đạt hiệu quả cao, ngược lại, phân công không đúng sở trường, chuyên môn nhiệm vụ thì sẽ rất vất vả, khó khăn, dẫn đến chán nản, bỏ bê công việc, kết quả công việc không đạt yêu cầu.
Khéo dùng cán bộ còn có nghĩa là phải tin tưởng vào cán bộ, tạo điều kiện, cơ hội để khuyến khích họ phát huy dân chủ và tinh thần trách nhiệm của mình. Đối với cấp dưới, người lãnh đạo phải tiếp thu, lắng nghe, góp ý, phê bình. Nếu ý kiến cấp dưới không đúng, cấp trên không quở trách mà nên vui vẻ giải thích cho họ hiểu và động viên họ tiếp tục nỗ lực hơn nữa trong công tác.
Khéo dùng cán bộ còn thể hiện ở chỗ biết kết hợp hài hòa giữa thế hệ cán bộ đi trước và cán bộ kế cận. Những cán bộ đi trước có nhiều kinh nghiệm về lãnh đạo, được rèn luyện thử thách nhiều trong thực tế. Còn cán bộ trẻ là những người hăng hái, nhiệt huyết, nhạy cảm với cái mới và chịu khó học tập nên nhanh tiến bộ.
Thứ ba, về cất nhắc, đề bạt cán bộ: trong quá trình sử dụng cán bộ, Người yêu cầu phải thật sự thận trọng khi “cất nhắc lên” hoặc “đẩy xuống”. Người chỉ rõ: “Cất nhắc cán bộ không nên làm như giã gạo”. Nghĩa là từ trước khi cất nhắc không xem xét kỹ, khi cất nhắc rồi không giúp đỡ họ, khi họ sai lầm thì đẩy họ xuống, chờ lúc họ làm khá lại cất nhắc lên. Một cán bộ bị “nhấc lên”, “thả xuống” ba lần như thế thì “hỏng cả đời”.
Thứ tư, về cách đối xử với cán bộ: dù làm việc ở bất cứ cương vị nào, Chủ tịch Hồ Chí Minh đều đối xử với cán bộ một cách đúng mực, hài hòa, tinh tế, nhân văn. Theo Người, có năm cách ứng xử với cán bộ:
- Chỉ đạo cấp dưới: có nghĩa là chỉ đạo việc thực thi đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước từ trung ương đến địa phương. Không phải việc gì cấp trên cũng phải nhúng tay vào, biến cán bộ cấp dưới như cái máy. Mục đích của “chỉ đạo” là để phát triển năng lực và sự sáng tạo của cán bộ đúng với đường lối của Đảng, ngang tầm với sự phát triển của cách mạng.
- Tự nâng cao bản thân: phải luôn luôn tự giác nâng cao bản thân, có ý thức vươn lên để hoàn thành tốt công việc trong mọi hoàn cảnh. Tự đổi mới bản thân, cập nhật những thông tin, kiến thức từ thực tiễn để nâng cao năng lực lãnh đạo, quản lý.
- Kiểm tra: kiểm tra cán bộ không phải là “bới lông tìm vết”, “đào chuyện cũ ra làm án mới”, vì vậy không phải ngày nào cũng kiểm tra. Kiểm tra là để xem xét quá trình công tác và học tập có tiến bộ hay hạn chế, khuyết điểm để giúp đỡ người tiến bộ ít, khen người tiến bộ nhiều, giúp mọi người rút kinh nghiệm, sửa chữa khuyết điểm và phát huy ưu điểm của bản thân.
- Tự sửa chữa, cải tạo: mỗi người tài giỏi đến đâu cũng có thể mắc những sai lầm, thiếu sót. Chính vì vậy, khi cán bộ mắc phải những sai lầm, thiếu sót thì người lãnh đạo, quản lý phải xem xét kỹ những yếu tố khách quan và chủ quan dẫn đến những sai lầm đó, phải có thái độ thân tình, chân thành để họ có thể nhận ra sai lầm và kịp thời sửa chữa. Tuy nhiên, cần phải nghiêm khắc và kiên quyết xử phạt đối với cán bộ sai lầm. Người cho rằng: “Nếu nhất nhất không xử phạt thì sẽ mất cả kỷ luật, thì sẽ mở đường cho bọn cán bộ cố ý phá hoại. Vì vậy, hoàn toàn không dùng xử phạt là hoàn toàn không đúng. Mà chút gì cũng dùng đến xử phạt cũng không đúng”.
- Giúp đỡ cán bộ: tức là phải tạo những điều kiện cho cán bộ có cuộc sống và việc làm thật tốt; không ngừng ổn định và nâng cao đời sống vật chất và tinh thần để cán bộ yên tâm công tác. Từ đó cán bộ có thể phát huy hết trí tuệ, năng lực để phục vụ cho Đảng, Nhà nước.