La Phông-ten (1621 – 1695) là nhà văn, nhà thơ Pháp, con trai một viên chức làm công việc quản lí rừng, nên từ nhỏ đã sống gần gũi và yêu mến thiên nhiên, đặc biệt là các loài vật.
Ông nổi tiếng với hàng trăm bài thơ ngụ ngôn xinh xắn, phần lớn kể chuyện loài vật, nhưng ngụ ý để nói chuyện loài người và nêu lên những bài học luân lí, những triết lí một cách kín đáo.
Thế giới cổ tích xin giới thiệu 3 bản dịch câu chuyện này của các tác giả khác nhau.
Con Thỏ và con Rùa [Bản dịch Nguyễn Văn Vĩnh]
Đi cho sớm, việc gì tất tả
Chuyện Thỏ Rùa nghĩ đã hay thay!
Rùa kia gọi Thỏ bảo: – Này
Thi cùng ta chạy từ đây qua đường
Thỏ bảo Rùa: – Chị thường hóa dại
Hãy uống xong thuốc tẩy vài liều
Họa chăng ta có nhận keo
Rùa càng thách tợn, giải treo thật nhiều
Thỏ tức khí bao nhiêu cũng đắt
Đem giải kia mà đặt bên đường
Những gì lọ kể dài dang
Ai ngồi chủ cuộc, phân tường nói chi
Thỏ ra sức chỉ đi ba bước
Là đến nơi lấy được như không
Vội chi mà chẳng thong dong
Vừa đi vừa bỡn cũng không chậm gì
Đứng gặm cỏ, có khi cũng sớm
Mặc kệ Rùa, Thỏ hợm ta đây
Chàng dàng chân dép chân giầy
Trong khi Rùa nọ ai hay vội vàng
Biết thân nặng lại càng cố gắng
Cứ từ từ rảo cẳng bước lên
Sá chi thân phận Rùa hèn
Thỏ càng đủng đỉnh ở bên vệ đường
Nhường chạy trước thêm càng danh giá
Muốn lúc nào mà chả đến nơi
Vừa đi, vừa nghỉ, vừa chơi
Nghe hơi gió thổi, xem trời kéo mây
Rùa thấm thoát đến ngay trước đích
Thỏ vội vàng một mạch chồn chân
Nhưng mà chửa được đến gần
Thì Rùa đã tới nơi ăn giải rồi
Lại còn nhiếc một hồi: – chú Thỏ
Đã bảo mà, nhanh có làm chi!
Ví chăng nhà cũng đội đi
Như ta đây nữa, chú thì bước sao?
Nguyễn Văn Vĩnh dịch
Nguồn: Thơ ngụ ngôn La Phông-ten, Cảo thơm, 1970
Câu chuyện Thỏ và rùa [Bản dịch của Đỗ Khắc Siêm – Hà Khắc Nguyện]
Đâu cần phải chạy mất công
Khởi hành đúng lúc là mong thắng người
Rùa thách Thỏ đua tài nhanh nhẹn
Nhắm đích trồng hai bạn tiến lên
Tới trước sẽ được ăn tiền
Thỏ rằng: “Rùa hỡi! Chị điên thực rồi”
– Dẫu điên thực thì tôi cũng cá
Thỏ tự tin ha hả nhận lời
Chỉ cần bốn bước tới nơi
Nhẩn nha gặm cỏ, nhìn trời gió đưa
Và dẫu ngủ cũng chưa có trễ
Mặc cho Rùa lễ mễ mang mai
Muốn cho chiến thắng xứng tài
Vinh dự chiến thắng thêm oai hơn nhiều
Khởi hành trễ, phải sao thật trễ
Thì Rùa kia mới nể mặt mình
Nghĩ xong nhìn lại hoảng kinh
Đích kia, Rùa đã tới gần ngay bên
Thỏ vội vã phi lên không kịp
Rùa thành công nói miệt Thỏ rừng:
– Ấy là thiên bẩm anh nhanh
Nếu mang mai nữa thì anh thế nào!
Đỗ Khắc Siêm – Hà Khắc Nguyện dịch
Nguồn: Ngụ ngôn La Fontaine, NXB Tân Văn, 1992
Truyện Thỏ và Rùa chạy đua [Bản dịch của Huỳnh Lý – Nguyễn Đình]
Chạy ích chi? Cốt đi đúng lúc,
Chuyện Thỏ, Rùa ngẫm thực rõ thay.
Rùa rằng: “Ta đánh cuộc này:
Đích kia chạy đến, anh tày tôi chăng?
– Chị điên chắc! Nghĩ xằng mơ hão
Chạy hơn ta? Tẩy não đi thôi!”
Khăng khăng Rùa cứ giữ lời:
– “Điên hay không, tôi vẫn chơi cuộc này”.
Họ vào cuộc theo y Rùa thách,
Giải hai bên, cạnh đích cùng bày,
Hỏi chi vật nọ món này!
Lại cần chi biết ai đây trọng tài!
Thỏ chỉ việc nhảy vài bốn cái
(Cái nhảy khi suýt phải sa cơ,
Nhảy làm bầy chó ngẩn ngơ
Rượt theo mà chẳng bao giờ bén chân)
Vâng! Thỏ đủ giờ ăn giờ ngủ
Giờ vểnh tai nghe gió đông tây,
Mặc cho cái ả Rùa này
Như ông quan cụ khoan thai lê mình.
Rùa rời gót tận tình, tận lực
Ì ạch lê từng bước… cố mau
Hợm mình, Thỏ định chạy sau,
Khởi hành cùng lúc, hơn nhau quá thường.
Thỏ nghĩ bụng: “Không bươn bả vội
Càng phất phơ càng nổi tài ba!”
Thỏ gặm cỏ, Thỏ lê la,
Thỏ nằm Thỏ nghỉ,… nhởn nhơ đủ trò.
Nhơn nhơn chẳng buồn lo tranh cuộc,
Cuối cùng… khi Thỏ ngước nhìn lên
Đích kia Rùa đã kề bên,
Thỏ ta vội phóng như tên bay vù.
Nhưng bay, nhảy quá ư vô ích.
Chị Rùa ta tới đích nhanh thay!
Rùa cười: “Tôi nói chẳng sai,
Có ăn ai được cái tài chạy nhanh?
Tôi thì thắng còn anh lại bại
Nếu anh bê một cái mai vào
Thì còn ì ạch đến đâu?”
Huỳnh Lý – Nguyễn Đình dịch
Nguồn: Văn học 7, tập 2, trang 74, NXB Giáo dục – 2000