Như chúng ta đã biết, bản chất của quá trình giáo dục là quá trình tổ chức cuộc sống, hoạt động và giao lưu cho học sinh. Như vậy, để giáo dục học sinh, giáo viên chủ nhiệm lớp cần tổ chức các hoạt động và thu hút các em tham gia một cách tích cực nhất. trong trường phổ thông cần tổ chức tốt các hoạt động sau đây:
* Hoạt động học tập:
Học tập là hoạt động quan trọng nhất của học sinh, để giúp cho lớp học tập tốt, giáo viên chủ nhiệm lớp phải chú ý:
Rèn cho học sinh thói quen đi học đầy đủ, đúng giờ bằng các biện pháp cụ thể sau:
- Giáo viên chủ nhiệm có mặt thường xuyên tại lớp 10 phút trước giờ học mỗi ngày, đặc biệt là những ngày học đầu tuần.
- Tổ chức 10 phút "truy bài" đầu giờ học mỗi ngày. Truy bài là biện pháp giúp nhau ôn tập nhanh, chuẩn bị sẵn sang cho ngày học mới. Truy bài đầu giờ còn là biện pháp khắc phục tình trạng đi học muộn, cho nên cần được tổ chức tốt và duy trì lâu dài.
- Thành lập đội "Sao đỏ" của lớp để theo dõi thi đua giữa các tổ và tham gia trực tuần với các lớp trong trường.
- Rèn cho học sinh thói quen tích cực tham gia học tập bằng các biện pháp sau:
- Tổ chức thi đua giữa các tổ trong lớp, ghi lại số lần tham gia phát biểu ý kiến trong các giờ học.
- Tổ chức cho học sinh chuẩn bị trước các bài học trong ngày.
- ổ chức cho học sinh trao đổi về phương pháp đọc sách, ghi chép và sử dụng tài liệu và thảo luận trên lớp.
- Nêu gương những học sinh có phương pháp học tập tốt, đặc biệt những học sinh nghèo học giỏi.
- Tổ chức cho học sinh học nhóm, đôi bạn cùng học để hỗ trợ nhau học tập.
* Tổ chức tốt hoạt động của các đoàn thể:
Ở mỗi lớp học có chi đội thiếu niên học chi đoàn thanh niên, để các đoàn thể trong lớp hoạt động có hiệu quả, giáo viên chủ nhiệm lớp cùng phối hợp với bí thư đoàn trường làm tham mưu cho các em hoạt động.
Nội dung công tác của chi đoàn bao gồm: sinh hoạt chi đoàn hàng tháng, tổ chức kết nạp đoàn viên mới, kỉ niệm ngày lễ truyền thống 26 tháng 3, kỉ niệm ngày thành lập đảng 3 tháng 2, tham quan, du lịch cắm trại, tổ chức cho các em học sinh lớp dưới sinh hoạt đội...
Nhiệm vụ của giáo viên chủ nhiệm là giúp các em lập kế hoạch công tác, tổ chức thực hiện kế hoạch, quan trọng nhất là giúp các em phương pháp tổ chức và tạo điều kiện tốt nhất cho các em hoạt động. Thực tế cũng đã chứng minh rằng ý thức trách nhiệm, tính sáng tạo của giáo viên chủ nhiệm lớp quyết định chất lượng hoạt động của các đoàn thể trong lớp.
* Tổ chức các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao:
Ở lứa tuổi học sinh phổ thông các em rất thích tham gia vào hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao... vì vậy giáo viên chủ nhiệm cần tổ chức các hoạt động này.
Với các hoạt động văn hóa, văn nghệ nên sử dụng các biện pháp sau đây:
- Thành lập câu lạc bộ "Người yêu văn, thơ", tổ chức cho các em sưu tầm ca dao tục ngữ, thơ ca, chân dung nhà thơ, nhà văn... Tổ chức các buổi bình thơ, thi sang tác thơ, văn...
- Tổ chức các đội văn nghệ tập hát, múa, quốc tế vũ.
- Tổ chức đêm ca hát theo chủ đề.
- Tổ chức các câu lạc bộ nhiếp ảnh, quay phim.
- Tổ chức thi báo tường giữa các tổ và các lớp trong khối, trong trường.
Với các hoạt động thể dục, thể thao nên sử dụng các biện pháp sau đây:
- Thành lập các đội bóng đá, bong bàn, cầu long, cầu mây... tổ chức luyện tập và thi đấu giữa các nhóm, tổ và các lớp, các khối trong trường.
- Câu lạc bộ thể dục buổi sáng ở các địa phương, vận động học sinh tham gia tập thường xuyên.
- Duy trì thể dục giữa giờ.
- Tổ chức hội thi thể dục, thể thao...
- Tổ chức các cuộc tham quan, du lịch.
- Tổ chức cắm trại.
Với các hoạt động lao động nên sử dụng các biện pháp sau đây:
- Tổ chức lao động tự phục vụ: trực nhật, ngày tổng vệ sinh trường, lớp.
- Tổ chức lao động công ích và lao động sản xuất ở địa phương, dặc biệt vào mùa thu hái nông sản.
Trong quá trình tổ chức các hoạt động của học sinh trong lớp, giáo viên chủ nhiệm lớp phải thực hiện các nguyên tắc cơ bản sau đây:
- Phải tạo ra hứng thú, tính chủ động, tích cực, có ý thức của học sinh.
- Các hoạt động phù hợp với lứa tuổi, năng lực và sở trường của học sinh.
- Các hoạt động phù hợp với lứa tuổi, năng lực và sở trường của học sinh.
- Đảm bảo an toàn tuyệt đối, không làm ảnh hưởng đến sức khỏe và học tập của học sinh.
- Các hoạt động càng đa dạng phong phú, trẻ em càng tích cực tham gia, đó là cơ hội để các em phấn đấu và trưởng thành.