Tâu bệ hạ
Năm 1958, một nhà điêu khắc người Đức chuyên nặn tượng các chiến sĩ cách mạng được Bác Hồ đồng ý mời làm việc ở Phủ Chủ tịch. Cùng được nặn tượng Bác có mấy họa sĩ.
Các họa sĩ Việt Nam, người cao vừa phải nên đi lấy thước đo, ngồi vẽ… cũng vừa tầm nhìn lên chỗ Bác. Duy có anh bạn nước ngoài vì đưa luôn dụng cụ nghề nghiệp làm ngay tại chỗ, người lại cao lớn nên tư thế làm việc không được thoải mái, luôn luôn phải còng lưng xuống, nhìn phải, nhìn trái, nghiêng nghiêng, ngó ngó.
Sau ngày đầu làm việc, thông cảm với bạn, các đồng chí Việt Nam mang một cái bục, đặt bộ bàn ghế của Chủ tịch Hồ Chí Minh lên đấy. Nhà điêu khắc Đức ngắm nghía mãi, ước lượng tầm nhìn, phấn khởi lắm.
Sáng hôm sau, tốp họa sĩ định đến thật sớm để “trình bày” với Bác, nhưng khi đến nơi đã thấy Chủ tịch có mặt ở nơi làm việc rồi.
Đặt một chân lên bục, Bác vui vẻ hỏi các họa sĩ:
- Các chú có biết ngày xưa người ta xưng với vua thế nào không?
Chẳng hiểu câu chuyện đi về đâu mà lại dẫn đến “Vua” thế này, nên các vị khách đều lúng túng. Mãi sau, họa sĩ Trần Văn Cẩn cũng trả lời được:
- Thưa Bác, thần dân xưng với vua là “tâu bệ hạ” ạ.
Bác gật đầu rồi lại hỏi: - Thế các chú muốn Bác “làm vua” hay sao mà lại mang “cái bệ” này đến?
Biết rằng Bác nói vui nên tất cả đều im lặng, trong bụng nghĩ rằng có lẽ rồi Bác cũng thông cảm cho.
Bác nói tiếp:
- Các chú nên nhớ rằng dù là Chủ tịch nước Bác cũng chỉ là đầy tớ của nhân dân, phải phục vụ nhân dân vô điều kiện.
Nhìn về phía các họa sĩ Diệp Minh Châu, Trần Văn Lắm và anh bạn điêu khắc người Đức đang lo ngại, Bác vui vẻ nói với cả đoàn:
- Thôi, để các chú vui lòng, Bác cũng “thượng đế”.
10. Đừng buộc mọi người phải làm theo ý mình
Thanh niên là tờ báo do Bác Hồ sáng lập, chủ biên, quán lý và tổ chức phát hành tại Quảng Châu trong những năm 1926-1927.
Thanh niên số 65 có đăng bài “Hy sinh” mà các nhà nghiên cứu sơ bộ kết luận là do Bác viết. Tring bài có đoạn : “ làm cách mạng phải hy sinh, hy sinh quyền lợi… hy sinh ý kiến. Đã ra làm việc công mà còn giữ tình riêng thì chưa biết hy sinh”.
Nhiều cán bộ cấp cao đến anh em chiến sĩ cảnh về đều nhận thấy: “Bác chẳng hề ép buộc ai theo ý riêng của mình”. Phải chăng đó là tầm vóc tư duy cao cả của Bác? Là lòng nhân từ bao dung độ lượng? Là sự tôn trọng thật lòng “dân chủ” đối với người khác? Là sự dám hy sinh, biết hy sinh?
Một lần Bác đến thăm công trường Việt trì. Ánh nắng đầu xuân bừng sáng sau một cơn mưa nhẹ, Bác bước đi khoan thai, đẹp là thế, anh cán bộ nhiếp ảnh chạy theo, quay đi quay lại vẫn chưa “ghi” được kiểu nào. Anh ta chạy đến Bác, kéo áo Bác, xin phép Bác dừng chân để chụp ảnh. Nhiều người đi theo xì xào “sao làm thế”, “gan to thật”
Bác tươi cười, nhẹ nhàng nói:
- Việc Bác, Bác làm. Việc chú, chú làm. Sao chú lại bắt Bác làm theo ý chú? - Tuy nói vậy mà Bác vẫn thương. Bác dừng lại nghe một kỹ sư báo cáo. Anh cán bộ nhiếp ảnh chụp được cả ảnh, được cả một bài học nhớ đời.