Cùng theo Võ Thanh An về thăm Mỹ Hoà Hưng, nghe câu vọng cổ chợt trào dâng niềm yêu kính Bác Tôn, để được cùng hoà vào niềm tự hào với nhân dân trên mảnh đất cù lao. Miền quê Mỹ Hòa Hưng trong thơ Võ Thành An thật gần gũi thân thương như chính quê hương của mỗi người.
Tôi về Mỹ Hoà Hưng như thăm nơi cắt rún
Đêm mơ màng sông nước ánh trăng soi
Chợt nghe ai gởi tình vào bài vọng cổ
Câu ca tan vào da thịt bãi cồn
Câu ca nhớ người cố xứ, Bác Tôn…
…Hạnh phúc con người trên đất Bác sinh
Bài vọng cổ làm tôi bâng khuâng
Trải lòng trên cù lao Ông Hổ !
(Đêm cù lao Ông Hổ nghe ca vọng cổ)
Tác giả Khưu Ngọc Bảy có bài thơ ngắn, câu thơ 5 chữ gieo vần xinh xắn, ý tứ cô đọng thể hiện cảm xúc yêu mến mảnh đất đã sinh ra Bác Tôn. Hình ảnh quê hương Mỹ Hoà Hưng hiện ra trong thơ Ngọc Bảy vừa hiền hoà, vừa rực rỡ, mỹ lệ chói chang sông nắng qua cách gieo hai vần “anh” và “ắng”:
Cù lao Ông Hổ xanh,
Giữa dòng sông đầy nắng
Quê Bác Tôn Đức Thắng
Như hạt ngọc long lanh
(Cù lao Ông Hổ)
Đi trên quê Bác, Khưu Ngọc Bảy cảm nhận sâu sắc hương tình đất, tình đời, thấy được mối dây ràng buộc, sự tiếp nối giữa cha ông xưa và thế hệ cháu con hôm nay
Cù lao xanh mùa xuân
Đến rồi đi để nhớ
Tâm hồn ta bé nhỏ
Giữa đời Bác mênh mông.
Thuở xưa, không biết ngoài Tôn Đức Thắng còn có bao trai làng đã li hương từ bến đò Ô Môi? Ngày ấy, hẳn là bao chàng trai, cô gái nhìn hoa ô môi nở hồng trong gió chướng, tan tác rụng đầy bến sông mà nghe lòng não nề, thổn thức li biệt…Để đến một ngày… nhà thơ Hồ Thanh Điền sáng tác Ngày Bác về với nhịp thơ rộn ràng, ghi lại cảm xúc của người An Giang trong ngày Bác Tôn về thăm quê. Hình ảnh thiên nhiên, vườn Mỹ Hoà Hưng, bến đò Ô Môi giờ thật tươi mới, xen chút e ấp đón chào người con sau bao năm xa xứ :
Bác về Mỹ Hoà Hưng
Phất phơ bông sậy trắng
Vương trên mái tóc mừng
Ô môi mùa xanh lá
Lẩn khuất bên hàng tre
Năm ba chùm trái nhỏ
Lấp loá nắng bên hè
Cảnh vật luôn đơn sơ bình dị như chính phong cách sống của Người, còn tình người nơi đây lại quá sâu nặng, nhà thơ thể hiện bao nỗi niềm rưng rưng, xúc động của Bác Tôn trong chuyến về thăm quê hương lần ấy:
Lối quen mà như lạ
Mộ song thân một hàng
Người ngàn xa tít tắp
Ngày về thơm nén nhang.
Qua nhiều bài thơ, có thể thấy các tác giả đã gặp nhau trong cảm nhận chung về miền quê Mỹ Hòa Hưng – xứ sở đò giang cách trở nhưng tình quê luôn nồng ấm, chơn chất và lai láng. Từ miền quê nghèo, tuổi thiếu thời Bác Tôn ra đi, gian nan, tội tù đời cách mạng, để hành trình trở về ngắm nhìn quê hương thanh bình. Dù phía trước vẫn còn nhiều gian khó, nhưng mảnh đất cù lao ông Hổ sẽ như con tàu căng buồm tăng tốc. Nối bước Người, trẻ xông pha, già giữ cốt cách. Tấm lòng thương kính của người dân trên quê Bác biết bao nô nức không kể xiết. Thơ viết về Mỹ Hòa Hưng có lẽ vì thế luôn đầy ắp tình người, đầy chất thơ, chất nhạc và đầy hương sắc. Cũng có thể bắt gặp trên trang thơ Thanh Vân :
Căn nhà sàn đơn sơ
Mái ngói vẫn tươi nguyên màu sắt son
Lóng lánh màu thời gian
Mùa thu xanh đến ngỡ ngàng
(Về thăm Mỹ Hòa Hưng)
Hành trình đổi mới trên mảnh đất cù lao 37 năm, từ sau ngày giải phóng là cả chặng đường dài để xứng đáng với vị thế cù lao ông Hổ : Tựa lưng Bảy Núi, uống nước Cửu Long, Mỹ Hòa Hưng ngời danh xứ sở. Như một vế trong câu đối tại nhà trưng bày thân thế, sự nghiệp Bác Tôn. Cây bút trẻ Trương Nhật Trường đã viết về con người và sự đổi mới của Mỹ Hòa Hưng hôm nay :
Mỹ Hòa Hưng bây giờ
Là những nụ cười rạng rỡ như hoa nở
Là những con người nồng nàn trong từng nhịp thở
Là niềm tự hào hàng triệu trái tim yêu…
Qua Mỹ Hòa Hưng, một buổi chiều
Nghe tất cả nơi này rừng rực sáng
(Chiều qua Mỹ Hòa Hưng)
Không chỉ viết về miền quê Mỹ Hòa Hưng, một số cây bút còn dành cảm hứng thơ khi thăm nhà sàn Bác Tôn ở (từ năm 1952 đến 7/1974, thuộc thôn Chí Liễu, xã Trung Yên, huyện Yên Sơn, Tuyên Quang) bên bờ sông Phó Đáy, thời kỳ kháng chiến chống Pháp, trước chiến thắng Điện Biên Phủ. Cảnh vật miền sơn cước gắn bó với cuộc đời “nằm gai nếm mật”, “cháu bẹ rau măng”, Bác Tôn cùng Bác Hồ lèo lái con thuyền cách mạng – công cuộc kháng chiến 9 năm :
Căn nhà nhỏ bên dòng Phó Đáy
Sàn cao lót ván mái đơn sơ
Bốn phía rừng xanh tranh thủy mặc
Một làn mây trắng giăng lửng lơ
(Bác Tôn bên dòng sông Phó Đáy – Hồ Thanh Điền)
Cái tình người, tình quê vời vợi từ Mỹ Hòa Hưng, miền Tây Nam bộ đồng bằng đến vùng đại ngàn núi non Tuyên Quang là cảm hứng cho Xuân Nùng viết bài thơ Bên dòng sông Phó Đáy, chứa chan tình cảm với những nơi Bác Tôn từng sinh sống:
Sông Phó Đáy nơi không bồi không lở
Cứ trong xanh dòng nước lửng lờ trôi
…
Nhà của Bác bốn bề nứa lá
Hầm chạy ra sông phòng ngự một thời
Cái bẫy chuột còn ấm hơi tay Bác
Cái chăn chiên chờ những buổi sương rơi…
Quê hương Bác nơi tận cùng đất nước
Con mơ về thắp một tuần nhang
Thả thuyền thơ xuôi dòng Phó Đáy
Có một ngày neo đậu bến An Giang.
Hẳn là Xuân Nùng chỉ có thể “thả thuyền thơ” từ Phó Đáy đến bến An Giang, và chắc hẳn đến giờ anh đã thực hiện được ước mơ từng ấp ủ đó là “đến quê Bác thắp một tuần nhang”? Một điều chắc chắn nữa là lời thơ anh cũng đã neo đậu trong lòng người An Giang, qua bài thơ nhỏ in trên trang báo Văn nghệ Thất Sơn, số tháng 8/2008, kỉ niệm 120 năm ngày sinh Tôn Đức Thắng, và được chọn dẫn giới thiệu trong bài viết này.Thơ Xuân Nùng giản dị câu chữ nhưng lại lắng sâu cảm xúc trân trọng :
Bác đã đi xa… hoa đang mùa rực rỡ
Những kỉ vật thành vô giá đến mai sau
Công ơn Bác, đời đời ghi nhớ
Đại ngàn xưa xuân mới bắt đầu…