Thanh niên xung phong nói chung và thời kỳ chống Mỹ, cứu nước nói riêng là sản phẩm của tư tưởng sáng suốt, độc đáo, tầm nhìn chiến lược, lâu dài của Trung ương và Chủ tịch Hồ Chí Minh cho sự nghiệp kháng chiến và kiến quốc của dân tộc. Sự hình thành, phát triển và cống hiến của Lực lượng Thanh niên xung phong chống Mỹ, cứu nước không chỉ giữ vai trò quan trọng trong công cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước mà cần được rút ra những vài học kinh nghiệm sâu sắc để giúp Đảng, Nhà nước và các cơ quan tham mưu tổ chức các mô hình, phong trào thanh niên hoạt động trong các thời kỳ kháng chiến, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, đó là:
Một là: Thực tiễn đã chứng minh việc quyết định thành lập Lực lượng Thanh niên xung phong chống Mỹ, cứu nước của Trung ương Đảng và Chính phủ là một chủ trương sáng suốt, phù hợp, kịp thời, vừa đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ cấp bách của cách mạng, vừa đáp ứng nguyện vọng, khí thế sôi nổi của phong trào thanh niên cả nước. Đảng, Nhà nước đã luôn quan tâm, động viên, chỉ đạo, tạo điều kiện và có chế độ chính sách phù hợp để Thanh niên xung phong hoạt động, hoàn thành tốt nhiệm vụ. Đây là ý nghĩa quan trọng về động viên, tổ chức, xây dựng lực lượng cách mạng trong điều kiện khó khăn, khắc nghiệt nhất của thời kỳ chiến tranh khi đó; Đồng thời vẫn có tính thời sự, kinh nghiệm để tổ chức, chỉ đạo hoạt động, động viên đối với các thế hệ thanh niên xung phong làm các nhiệm vụ sau này.
Hai là: Trong 10 năm hoạt động, lực lượng Thanh niên xung phong chống Mỹ, cứu nước luôn thể hiện tinh thần nhiệt huyết yêu nước, lý tưởng cách mạng cao, thể hiện trách nhiệm của thế hệ trẻ gắn liền với vận mệnh của đất nước, sẵn sàng hy sinh để bảo vệ Tổ quốc, sẵn sàng đi theo tiếng gọi thiêng liêng của Đảng, Bác Hồ “Đâu cần thanh niên có, đâu khó có thanh niên”. Đây là bài học quý về tinh thần yêu nước đối với các thế hệ thanh niên.
Ba là: Tổ chức và hoạt động của Lực lượng Thanh niên xung phong chống Mỹ, cứu nước đạt được kết quả như vậy là có sự phối hợp rất chặt chẽ, thống nhất cao giữa các ngành, các cấp với Trung ương Đoàn Thanh niên, với Đoàn Thanh niên nhân dân cách mạng miền Nam trong việc triển khai thực hiện chủ trương, chỉ đạo của Đảng và Chính phủ về Lực lượng Thanh niên xung phong ở thời kỳ đất nước tạm bị chia cắt. Ở đây có ý nghĩa cao về nghệ thuật tổ chức và tinh thần trách nhiệm trong thực hiện.
Bốn là: Tinh thần, khí thế, sự dũng cảm, hy sinh quên mình của Thanh niên xung phong chống Mỹ, cứu nước cần được tuyên truyền, giáo dục sâu sắc cho thế hệ trẻ để phát huy truyền thống anh hùng, sự nghiệp cách mạng của thế hệ cha, anh trong các thời kỳ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Năm là: Cần luôn luôn quan tâm, chăm sóc đối với Người có công nói chung, các Cựu Thanh niên xung phong nói riêng để ghi nhận sự đóng góp, hy sinh, động viên tinh thần đối với những người đã cống hiến tuổi thanh xuân cho Tổ quốc - làm động lực trong sự nghiệp bảo vệ đất nước.