Vào lúc thực dân Pháp tiến hành cuộc khai thác thuộc địa lần thứ nhất (1897 - 1924), GCCN nước ta đang trong quá tŕnh h́nh thành, cũng là lúc Bác Tôn học xong tiểu học. Năm 1906, Bác Tôn đến Sài G̣n học nghề, chuẩn bị hành trang cho ḿnh bước vào cuộc đời người thợ.
Năm 1910 Bác Tôn vào làm thợ ở xưởng Kroff thuộc Sở kiến trúc cầu đường và nhà cửa ở Sài G̣n. Bước vào cuộc đời người thợ, Bác Tôn không chỉ thuộc thế hệ những công nhân đầu tiên của GCCN nước ta, giai cấp đại diện cho phương thức sản xuất tiên tiến đang trong quá tŕnh h́nh thành, phát triển, mà c̣n là một trong những người thợ thực sự giỏi về chuyên môn, nghề nghiệp lúc bấy giờ. Do có tay nghề giỏi, nên khi làm thợ, BácTôn thường được cử đi sửa chữa máy móc ở nhiều nơi, có khi vào xưởng Ba Son, khi th́ vào trường Bách nghệ, đă tạo cho Bác Tôn có điều kiện tiếp xúc, trao đổi với nhiều đối tượng công nhân. Bác Tôn không chỉ thuộc thế hệ những công nhân đầu tiên, thế hệ những công nhân giỏi về chuyên môn nghề nghiệp của GCCN Việt Nam, mà c̣n là người công nhân có ḷng yêu nước nồng nàn, có khát vọng đấu tranh cách mạng kiên cường, cháy bỏng
Ngay từ khi đang học trong trường nghề, năm 1909, Bác Tôn đă vận động anh em học sinh lính thủy bỏ học nghề, đấu tranh chống bắt phải làm việc nhiều, ăn khổ, chống chế độ bắt lính. Năm 1910, Bác Tôn đă lănh đạo cuộc đấu tranh của công nhân kiến trúc cầu đường. Năm 1912 Bác Tôn đă cùng với một số anh em tổ chức và lănh đạo cuộc băi công của học sinh trường Bách nghệ đ̣i tăng lương, chống đánh đập, cúp phạt, tổ chức các hội ái hữu... Tháng 4 năm 1919, Bác Tôn dũng cảm cùng anh em thủy thủ trên chiến hạm của Pháp đứng lên phản chiến. Chính Bác Tôn là người đă kéo lá cờ đỏ treo trên chiến hạm France để chào mừng nước Nga Xô Viết.
Tháng 8 năm 1923, Bác đă lănh đạo cuộc băi công của gần một ngh́n công nhân Ba Son ngăn cản chuyến đi của chiến hạm Michelet sang đàn áp cách mạng Trung Quốc. Ngày 23 tháng 7 năm 1929, Bác Tôn bị thực dân Pháp bắt và bị ṭa án kết án tù 20 năm. Ngày 3 tháng 7 năm 1930, Bác Tôn b́ đày đi Côn Đảo trên chuyến tàu Hadmand Rouseaus, 15 năm ở nhà tù Côn đảo không hề làm giảm ư chí kiên cường đấu tranh của người chiến sĩ cách mạng, người thợ Tôn Đức Thắng. Ngay sau khi đến nhà tù Côn đảo, Bác Tôn đă cùng với những người trung kiên sáng lập ra "Hội những người tù đỏ" làm hạt nhân lănh đạo khối tù. Cách mạng Tháng 8 thành công, ngay sau khi thoát khỏi nhà tù, gông xiềng, vừa đặt chân đến đất liền, Bác Tôn lại tham gia ngay vào cuộc kháng chiến vĩ đại của dân tộc. ở Bác Tôn dù bất kỳ làm ǵ, ở đâu, trong hoàn cảnh nào th́ chất người công nhân, người chiến sĩ cách mạng vẫn luôn ḥa quyện chặt chẽ, luôn một ḷng một dạ trung thành với mục tiêu, lư tưởng của GCCN, suốt đời đấu tranh cho độc lập dân tộc, cho quyền lợi của nhân dân. Bác Tôn thực sự là thế hệ công nhân tiêu biểu nhất của GCCN Việt nam.