Phong cách Hồ Chí Minh - vĩ đại trong sự giản dị
G.Buyp phông, nhà văn và nhà tự nhiên học Pháp (Viện Hàn lâm Pháp năm 1753) đã nêu một luận điểm nổi tiếng: phong cách chính là con người. Dấu ấn cá nhân in rất đậm nét lên phong cách của cá nhân đó, trong đời sống và hoạt động, trong cuộc đời và sự nghiệp, đặc biệt đối với những người mang tầm vóc vĩ nhân, thiên tài. Hồ Chí Minh thuộc về trường hợp này, với những sắc thái biểu hiện vô cùng sinh động, độc đáo, chân thực và cảm động, có sức cảm hóa, thuyết phục muôn người. Người là hiện thân của sự kết hợp nhuần nhuyễn, tự nhiên giữa vĩ đại và giản dị. Vĩ đại thực sự nên giản dị một cách tự nhiên, hồn nhiên. Trí tuệ uyên bác, đầu óc thông thái, mẫn tiệp, nhưng lại nói và viết những lời giản dị, mộc mạc, gần gũi đời thường, thấu hiểu cuộc đời, thấu cảm lòng dân, từ dân tộc đến nhân loại. Người đã về cõi vĩnh hằng gần nửa thế kỷ nay, nhưng Người vẫn sống mãi trong lòng dân và trong trái tim nhân loại là vì vậy. Ba mươi năm trong cuộc hành trình tìm đường cứu nước (1911 - 1941), Người là Nguyễn Ái Quốc. Tiểu sử cuộc đời Người là sự kết hợp lao động, đấu tranh và tình thương; học tập và rèn luyện trong trường đời thực tiễn, với ý chí và nghị lực phi thường, tự vượt lên những thử thách cam go, nghiệt ngã của hoàn cảnh và số phận, để sống trọn nghĩa, vẹn tình vì dân, tận trung với nước, tận hiếu với dân, tận hiến cho dân tộc và nhân loại. Đó là dâng hiến, hóa thân, điển hình cho sự thực hành “vô ngã vị tha” ở đời này. Trở về nước sau cuộc hành trình tìm đường cứu nước, tại nơi đầu nguồn Pắc Bó, Người đặt tên “núi Các Mác”, “suối Lê-nin”, lòng dặn lòng một đời thủy chung với lý tưởng đã chọn, với sự nghiệp đã dấn thân. Người còn tự tay vẽ tượng Phật trên vách núi cho dân thờ, vào tận làng bản, xóm thôn để dân vận, nói với dân bằng lời lẽ chân thành, mộc mạc, thuần phác tự đáy lòng và làm cùng với dân những việc cụ thể, thiết thực, để dân tin như nhen từng đốm lửa cho phong trào cách mạng. Sau này, Người đã tổng kết thành phương châm: “Dân vận phải thật thà nhúng tay vào việc”, “Dân vận phải không sót một ai”, “Dân vận phải óc nghĩ, mắt trông, tai nghe, miệng nói, chân đi, tay làm”. Phải thương dân, vì dân sâu sắc đến thế nào mới có thể nghĩ và viết, nói và làm như vậy! Đó là phong cách Hồ Chí Minh, nổi bật và nổi trội ở Hồ Chí Minh trong hàng ngũ các lãnh tụ, các vĩ nhân của thời đại chúng ta.
Giữa rừng sâu, núi thẳm, năm 1942, Người viết “Việt Nam diễn sử ca” để giáo dục dân ta lòng yêu nước và dự báo: 1945 - Việt Nam độc lập. Thực tế đã diễn ra đúng với tiên tri kỳ diệu của Người. Cũng từ năm ấy, Người lấy tên là Hồ Chí Minh. Rồi đến cuối đời, viết Di chúc để lại, Người cũng ký tên là Hồ Chí Minh (15-5-1965). Tên Người là sự biểu đạt tinh tế phong cách của Người. Trong cuộc đời và sự nghiệp của Người, có rất nhiều bước ngoặt gắn liền dân tộc với cách mạng và với Đảng. Chỉ riêng những dấu mốc của bước ngoặt 20 năm của Người, đã làm ta cảm động trước hình tượng và phong cách vĩ nhân: năm 1925, Người viết “Bản án chế độ thực dân” ở Pari, để 20 năm sau, Người viết “Tuyên ngôn Độc lập” khai sinh cho nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, đưa dân tộc từ nô lệ tới tự do. Người đã từng tâm sự với chúng ta, những giờ phút viết và đọc Tuyên ngôn là những giờ phút sung sướng, hạnh phúc nhất của Người. Không có vị nguyên thủ quốc gia nào như Hồ Chí Minh, đang đọc Tuyên ngôn, dừng lại hỏi “Đồng bào nghe tôi nói có rõ không?”. Bằng cử chỉ ấy, Người đã xóa đi khoảng cách xa vời giữa lãnh tụ và dân chúng, đã thực sự hòa mình trong dân chúng và như bình luận của các chính khách, các học giả: Hồ Chí Minh đã chinh phục tất cả mọi người bởi sự chân thành. Đúng hơn, đó là bởi phẩm chất nhân cách của Người, bởi phong cách của Người. Là chủ tịch nước, nguyên thủ quốc gia, Người còn mang tên Nguyễn Ái Dân. Vậy là đã rõ, Ái Quốc - Ái Dân là lẽ sống, là động cơ, mục đích sống của Người, nói lên sự cao quý từ nhân cách, phong cách Hồ Chí Minh, sự cao thượng trong lẽ sống và lối sống Hồ Chí Minh.
Hai mươi năm sau Tuyên ngôn Độc lập, năm 1965, đúng dịp sinh nhật 75 tuổi, Người thanh thản viết bức thư để lại cho đồng bào, đồng chí với tất cả sự khiêm nhường, không gọi là Di chúc như chúng ta thường gọi. Trong “mấy lời để lại”, Người đã viết: “Suốt đời tôi hết lòng hết sức phục vụ Tổ quốc, phục vụ cách mạng, phục vụ nhân dân. Nay dù phải từ biệt thế giới này, tôi không có điều gì phải hối hận, chỉ tiếc là tiếc rằng không được phục vụ lâu hơn nữa, nhiều hơn nữa,…”. Trong dòng chữ, lời văn này của Người kết đọng một nỗi niềm, chỉ thiết tha được phục vụ dân, được dâng hiến, được quên mình, không có chút gì cho ham muốn, hưởng thụ riêng của cá nhân như lẽ thường tình ở đời, trong mỗi người chúng ta. Hồ Chí Minh có sức tỏa sáng muôn đời về mẫu mực đạo đức của mình. Đó cũng là sự kết tinh và tỏa sáng của phong cách Hồ Chí Minh. Giải thích cho thấu đáo phong cách ấy cần rất nhiều công trình nghiên cứu công phu và tâm huyết của các học giả. Song, không nên quên rằng, ở nước ta, nhà thơ Minh Huệ trong bài thơ “Đêm nay Bác không ngủ” đã viết câu thơ ở cuối bài, nói hộ lòng ta thật cảm động, “Vì một lẽ thường tình, Bác là Hồ Chí Minh”. Tên Bác cũng như tiếng gọi trìu mến “Bác Hồ” đã biểu đạt đầy đủ cho phong cách của Người.