Căn buồng người thợ điện
Cuối năm 1954, từ Việt Bắc về Hà Nội, Bác Hồ ở lại Nhà thương Đồn Thủy – nay là Viện Quân y 108, Hà Nội. Ngày 19 tháng 12 năm đó, Bác mới đến ở khu nhà nhỏ trong khu Phủ Chủ tịch.
Trước đó vài ngày, Bác đã đến Phủ Chủ tịch. Lướt qua các nhà cao, Bác đi thẳng đến khu nhà thấp, tồi nhất, chỉ vào căn buồng nhỏ và nói:
- Bác ở đây.
Đây là căn buồng của người thợ chữa điện, rộng chừng 12 mét vuông, bên cạnh có 3 buồng nhỏ. Hôm Bác đến dọn nhà, căn phòng của người thợ điện ấy còn đặt một bộ phận máy nổ, sàn đầy vết dầu mở. Anh em khuân máy đi, quét tước, dọn dẹp, vừa làm vừa băn khoăn.
Bác chỉ ở 1 trong 4 phòng. Phòng của Bác kê cái gì cũng một – một giường, một bàn, một ghế, một tủ nhỏ đựng quần áo. Đến bữa. Bác sang buồng bên dùng cơm. Phòng làm việc của Chủ tịch nước nguyên là của người thợ điện. Bác ở đây không đủ ánh sáng. Mùa đông 8 giờ sáng còn phải để đèn, chiều 3 giờ đã phải bật đèn. Cái phòng này, người thợ điện cũng chỉ nghỉ và ngủ, chứ không ở. Mùa hè về, nắng hắt vào sân xi măng, mặt đường hắt lại vào phòng của Bác, nên rất nóng. Các đồng chí cán bộ cấp trung, cấp cao được “phân phối” những ngôi nhà, hoặc mượn biệt thự, vào làm việc với Bác, Bác không cho đến phòng này nhiều. Anh em thương Bác quá, đã nhiều lần “xin” Bác chuyển đến một nơi khác, nhưng Bác không nghe.
Như muốn để trả lời anh em, buổi tối mùa hè Bác thường cùng anh em đến thăm những khu phố cổ Hà Nội, những ngôi nhà như cái hộp trên những con đường hẹp, bàn cờ của Thủ đô. Bác chỉ vào số đông đồng bào đem chõng, rải chiếu ra nằm trên hè, rồi nói:
- Đồng bào còn cực khổ như thế này, Bác “được” ở trong buồng người thợ điện ấy cũng phong lưu lắm. So với ngày ở lán trên rừng, ở hang, ở nhà sàn, so với đồng bào, Bác cũng đã sướng hơn rồi… Thôi, Bác cứ ở đấy, không đi đâu hết.
Bác “ở đấy” 4 năm, cho đến ngày 17 tháng 5 năm 1958, nhân dịp Bác đi thăm một số nước bạn, anh em ở nhà bàn nhau “làm trộm” (tất nhiên được sự đồng ý của cấp trên, nhưng không để Bác biết, làm như kiểu “việc xong rồi”) một cái nhà sàn như ta thấy hiện nay). Được các đồng chí Trung ương báo cáo lại, một thời gian sau Bác cũng đồng ý chuyển ra nhà sàn.
Năm 1967, giặc Mỹ đưa máy bay ném bom ác liệt ở miền Bắc, có lần anh em đề nghị Bác đến ở nhà khách to (nhà của Toàn quyền Pháp trước đây), bây giờ đã là nhà tiếp khách của Chính phủ, Bác không đồng ý. Năn nỉ mãi, Bác nói:
- Bác không ở vì ở đây có mùi hôi thế nào ấy.
Anh em tưởng thật định rủ nhau làm tổng vệ sinh tầng trên, tầng dưới, tầng hầm thật sạch sẽ để “xin” Bác ra.
Bác lại nói:
- Bác nói hôi là hôi mùi Toàn quyền Pháp ngày xưa thôi…
Và Bác vẫn cứ ở nhà sàn, trừ những lần phải tiếp khách.
Một lần, đi cùng đoàn đại biểu nước ngoài, Bác chỉ vào ngôi nhà tiếp khách của Chính phủ nói “Tôi có ý định khi đánh giặc xong, nếu chưa xây kịp cung Thiếu nhi thì tạm dùng cái nhà này dành cho các cháu”…