Bác Hồ làm công tác dân vận ở Tân Trào
Trong vai trò Ông Ké, chiếc khăn mặt vắt vai, Bác xuất hiện ở rất nhiều nơi, có khi tham gia lao động với bà con dân bản, vừa làm vừa nói chuyện vui vẻ, thoải mái. Có lúc Bác còn vào cả các gia đình, thăm già hỏi trẻ, hướng dẫn cách giữ gìn vệ sinh. Khuyến khích học chữ quốc ngữ, giải thích chương trình Việt Minh, nói chuyện tình hình trong nước và thế giới... Ai cũng quý mến Ông Ké, nghe theo lời dạy bảo của Ông. Lâu lâu không được gặp Ông Ké, mọi người lại hỏi thăm, nhiều người già gặp tôi, rỉ tai hỏi: “Ông Ké là người như thế nào?”. Tôi chỉ cười, nhưng trong lòng thì lại nghĩ sao Bác thân tình đến thế. Học rộng, hiểu nhiều, đi khắp thế giới mà về với dân ta như về với người nhà. Còn bản thân mình, vốn dân sở tại mà đôi khi còn cảm thấy xa cách với dân. Nhân dân quý mến Bác tới mức nhiều người bảo: “Tôi chưa hiểu cách làm lắm đâu, 10 điểm chương trình Việt Minh cũng còn chưa hiểu hết, nhưng tôi tin Ông Ké”.
Tuy nhiên, để đề phòng mọi bất trắc, Bác đi đâu chúng tôi đều phải cho người theo dõi bảo vệ. Các đồng chí Lý, Vương, Cắt... được giao trách nhiệm chính về việc này. Nhưng Bác dặn chúng tôi là các chú muốn làm gì thì làm chứ không được biến Bác thành con người đặc biệt, xa cách với dân. Hồi ấy, Bác có nói một ý mà mãi mãi sau này chúng tôi mới hiểu hết là chính sự gần gũi dân như thế là cách bảo vệ tốt nhất.
Có một lần tự nhiên Bác “biến mất”. Chúng tôi lo sợ toát mồ hôi, tỏa người đi tìm kiếm. Vào sâu trong làng thì thấy Bác đang thoải mái ngồi vót những nan tre với một ông cụ, hai người vừa làm vừa nói chuyện ra chiều tâm đắc lắm. Thấy chúng tôi, Bác nháy mắt ra hiệu cứ để cho Bác tự nhiên. Tối về, nghe Bác kể chuyện lại, thì ông cụ ấy cho cháu tìm mời bằng được Ông Ké đến nói chuyện vì cách đó mấy hôm, đi ăn giỗ bên ngoại, nghe tin là bọn địch đang có kế hoạch ám hại một lãnh tụ Việt Minh quan trọng vừa mới về Tân Trào và treo giải thưởng to lắm.
Bọn chúng đã cho một lực lượng lớn xâm nhập vào vùng này để chờ thời cơ ngoài đánh vào, trong đánh ra, tiêu diệt cơ quan đầu não của cách mạng. Cụ già không biết kế hoạch đó đã bị chúng tôi bóp chết ngay từ trong trứng. Nhưng dù sao đó cũng là một thông tin quan trọng để mình hiểu rõ kẻ địch hơn, có phương án bảo vệ một cách toàn diện hơn.